Bốn tiêu chí để phân biệt đông trùng hạ thảo tự nhiên và đông trùng hạ thảo nhân tạo

(VEN) – Ngày 26/5, tại Hà Nội sẽ diễn ra Hội thảo công bố kết quả nuôi trồng, sản xuất sản phẩm Đông trùng hạ thảo của Công ty TNHH Đông trùng hạ thảo Vina Việt Nam. Đây được xem là một sản phẩm đông dược có nhiều công dụng trong chăm sóc sức khỏe và hỗ trợ điều trị ung bướu. Để tìm hiểu rõ hơn về đặc tính dược tính của sản phẩm này, phóng viên Kinh tế Việt Nam đã có cuộc trao đổi với GS Trần Đáng – Chủ tịch Hội thực phẩm chức năng.

Thưa ông, đông trùng hạ thảo là gì và nó có dược tính như thế nào?

Trong 2 cuốn Trung dược đại từ điển, xuất bản 1997 và cuốn Trung dược học hiện đại lâm sàng xuất bản 2002 của Trung Quốc cũng đã khẳng định Đông trùng hạ thảo (ĐTHT) trong thành phần hoá học có 25-32% protid. Có nghiên cứu cho rằng tỉ lệ này lên tới 44,26% và khi thủy phân nó cho 14-19 axit amin quý cùng các vitamin A, B1, B 2, B 12, C và các nguyên tố vi lượng khác. Đặc biệt trong ĐTHT có chất axit cordycepic chiếm khoảng 7%. Chất này không chỉ được các nhà khoa học Trung Quốc thừa nhận công dụng mà các nhà khoa học Hàn Quốc, Nhật Bản cũng đã áp dụng nghiên cứu điều trị ung thư. Theo các bác sĩ y học cổ truyền, dù không phải thần dược nhưng Đông trùng hạ thảo vẫn là thuốc quý.

Đây được xem là một loại đông dược quý có bản chất là dạng ký sinh của loài nấm Ophiocordyceps sinensis với vật chủ là Ấu trùng (sâu non) của loại bướm Thitarodes. Nấm và sâu hợp sinh với nhau. Về mùa đông, nấm bắt đầu ký sinh vào sâu non, chúng ăn dần các chất dinh dưỡng trong sâu non đến khi cạn kiệt làm cho sâu non phải chết, chỉ để lại vỏ xác. Đến giai đoạn nhất định, thường là mùa hè ấm áp, nấm sinh cơ chất (Stroma) bắt đầu mọc ra sâu non như một ngọn cỏ và vươn chồi lên khỏi mặt đất phát triển thành dạng cây và phát tán bào tử.

Vậy thành phần hóa học bao gồm những chất gì, thưa ông?

Trong thành phần hóa học của ĐTHT có 26 hoạt chất sinh học, trong đó phải kể đến cordycepin, adenosin, hydroxyethyl-adenosin. Ngoài ra, nhóm hoạt chất HEAA (Hydroxy-Etyl-Adenosin- Analogs) và 17 axít amin khác nhau, (trong 100g ĐTHT có 0,12g vitamin B12; 29,19mg vitamin A; 116,03mg vitamin C, ngoài ra còn có vitamin B2 (riboflavin), vitamin E, vitamin K…); D-mannitol, lipit, có nhiều nguyên tố vi lượng (Al, Si, K, Na…) đáng chú ý hơn cả là hoạt chất Polysaccharide có khả năng tăng cường miễn dịch, chống khối u, chống oxy hóa, tăng chức năng sinh dục, bảo vệ thận khỏi tổn thương….

Người tiêu dùng có thể phân biệt ĐTHT tự nhiên với ĐTHT nhân tạo như thế nào?

Để phân biệt ĐTHT tự nhiên và ĐTHT nhân tạo dựa trên 4 tiêu chí: Thứ nhất là: Quy trình vòng đời. Đối với ĐTHT tự nhiên trải qua 4 giai đoạn ĐTHT là thảo dược dạng nửa thực vât, nửa côn trùng. Vào mùa thu khi ấu trùng đã phát triển hoàn thiện, chúng thường chui xuống đất và tìm những nơi đất xốp để trú ẩn, những con côn trùng này trên thân nó chứa kí sinh 1 loại nấm có tên là cordyceps sinensis. Đến mùa xuân khi thời tiết ấm áp loại nấm kí sinh này phát triển mạnh mẽ, vươn lên mọc thành cây từ đầu của con côn trung. Cây của nó nhú lên mặt đất dài 2-3cm, cây trưởng thành có hình mũi lao và màu nâu sẫm. Cây là thứ có giá trị sức khỏe và nhiều công dụng nhất. Vì nó lấy chất dinh dưỡng từ thân côn trùng để sinh trưởng

Đối với ĐTHT nhân tạo chỉ cần tải qua hai giai đoạn: Cấy nấm trên giá thể: giá thể có thể là dịch lỏng được pha chế theo công thức hay chiết suất tự nhiên từ yến sào, trái cây…; môi trường bán rắn như gạo lức, ngô, khoai tây,…; Ấu trùng tự nhiên như nhộng tằm, ve sầu… tiếp theo là giai đoạn hình thành lên quả thể. Thứ hai là: Bộ phận dùng được đối với ĐTHT tự nhiên thì sản phẩm dùng được bao gồm cả sâu và nấm. Đối với ĐTHT nhân tạo thì chỉ dùng được sợi nấm.

Thứ ba là: Hàm lượng hoạt chất: Hàm lượng hoạt chất của ĐTHT tự nhiên và nhân tạo tương đối đồng đều nhau thậm chí hoạt chất Polysaccharides của nhân tạo còn cao hơn của tự nhiên. Thứ tư là: Tác dụng của ĐTHT tự nhiên và nhân tạo là như nhau.

Xin ông cho biết những tác dụng nổi bật của ĐTHT?

Các tác dụng của ĐTHT rất tốt đối với con người như tăng cường hệ miễn dịch, ức chế hoạt tính u bướu, bảo vệ chức năng thận, kháng viêm, tăng cường chức năng sinh dục, tăng chức năng tiêu hóa và chuyển hóa…. Tùy theo thể trạng và cơ địa của mỗi người sẽ có tác dụng khác nhau và cùng tùy vào loại bệnh. Ví dụ như đối với bệnh thận thì có tác dụng rõ rệt và thường sau khoảng 3-4 tuần là cảm nhận được công dụng của ĐTHT. Khi sử dụng ĐTHT hỗ trợ điều trị khối u thì nên xem là liều thuốc bổ để hỗ trợ điều trị chứ không nên xem là thuốc đặc trị, lúc này ĐTHT phát huy vai trò tăng cường hệ thống miễn dịch giúp cơ thể khỏe mạnh và có tác dụng tích cực trong việc ngăn ngừa và phòng chống di căn của khối u, đặc biệt ĐTHT cũng rất tốt cho bệnh nhân sau hóa trị xạ trị và những người cần hồi phục sức khỏe sau quá trình điều trị kéo dài.

Vậy ĐTHT thương hiệu Phúc Thành An của Công ty TNHH Đông trùng hạ thảo Vina Việt Nam nuôi trồng có đạt được các thành phần dược tính, hóa học như ĐTHT tự nhiên không, thưa ông?

Với công nghệ sinh học phát triển thì loại Cordyceps Militaris được trồng phổ biến ở các nước châu Á, trong đó nhiều nhất là ở Trung Quốc, Thái Lan và Việt Nam cũng bước đầu nuôi trồng được loại ĐTHT này nhưng với số lượng còn hạn chế. Về giá trị dược tính thì loại Cordyceps Militaris được trồng ở Việt Nam hay nước ngoài đều có giá trị dược tính tốt như nhau tuy nhiên phải là người chuyên ngành mới ứng dụng đủ quy trình và nuôi trồng được loại ĐTHT có giá trị tốt nhất. Nhìn bề ngoài thì ĐTHT nuôi trồng giống nhau nhưng chất lượng hoàn toàn khác nhau nếu không tuân thủ quy trình nuôi trồng nghiêm ngặt và điều kiện khí hậu thích hợp. Nếu dùng môi trường nhân tạo để nuôi trồng cũng sẽ ảnh hưởng đáng kể đến chỉ số dược tính của loại nấm dược liệu này.

Tại Việt Nam, khí hậu ở Gia Lai và Lâm Đồng tương đối phù hợp để nuôi trồng. Loại ĐTHT nuôi trồng nhân tạo có 2 dạng là được nuôi trồng trên cơ chất dinh dưỡng như bắp, gạo, đậu xanh…, khi nấm phát triển vươn lên như những ngọn cỏ có hệ sợi màu trắng đục hoặc màu vàng cam rất đẹp. Hiện nay ở Việt Nam có rất nhiều cơ sở nuôi trồng ĐTHT, thương hiệu Phúc Thành An của Công ty ĐTHT Vina Việt Nam là một trong những đơn vị tiên phong trong việc ứng dụng công nghệ mới trong nuôi trồng chế biến các sản phẩm ĐTHT tại TP. Đà Lạt – Lâm Đồng. Sản phẩm của công ty có chất lượng tốt, an toàn tuyệt đối và đảm bảo sức khỏe cho người sử dụng.

Xin cảm ơn ông!

Minh Kỳ thực hiện

Nguồn: kinhtevn.com.vn